Stikstof is verstikkend voor (woning)bouwproductie

De (woning)bouwsector wordt vanwege de stikstofproblematiek op dit moment geconfronteerd met een sterk toegenomen onderzoekslast en door de stikstofdepositie wordt door gemeentes aan veel bouwprojecten geen medewerking verleend. Wat is de huidige stand van zaken?

PAS op de plaats.
Raad van State. Sinds de PAS-uitspraken van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State afgelopen mei, moeten veel bouwprojecten pas op de plaats maken en worden ze stil gelegd.

PAS. Dit staat voor ‘Programma Aanpak Stikstof’. De overheid had met dit programma als doel om stikstofoverschrijdingen bij bouwprojecten achteraf aan te pakken en goed te maken. Bijvoorbeeld door een laag grond af te graven. Milieuorganisaties waren het hier echter niet mee eens: stikstofoverschrijdingen moeten aan voorkant worden voorkomen en níet ‘pas’ achteraf gecorrigeerd te worden.

Aerius-berkening. De rechter gaf de milieuorganisaties gelijk en stelde dat bij elke concrete ontwikkeling van een (woning)bouwproject, hoe beperkt in omvang ook, éérst een Aerius-berekening dient te worden uitgevoerd. Met de Aerius Calculator kan de uitstoot van stikstof en de neerslag daarvan op Natura 2000-gebieden worden berekend.

Ecologische voortoets. Blijkt uit de Aerius-berekening dat de stikstofuitstoot op Natura 2000-gebieden meer dan 0,00 mol/ha/jaar is, dan dient een ecologische voortoets plaats te vinden. In dat geval dient een ecoloog te worden geraadpleegd. Hij kan wellicht wetenschappelijk aantonen dat ondanks de geringe overschrijding grote effecten op Natura 2000-gebieden zijn uit te sluiten. Na een positieve uitkomst van de ecologische voortoets kan het bouwplan toch worden vergund en worden uitgevoerd.
Passende beoordeling. Zijn die duidelijk negatieve effecten voor Natura 2000-gebieden na uitvoering van de voortoets níet uit te sluiten, dan is een passende beoordeling nodig, wat wederom tot verder onderzoek en meer vertraging leidt.

Van de regen in de drup. Het mag duidelijk zijn: de onderzoekslast en kosten nemen fors toe bij bouwprojecten wat leidt tot een ernstige stagnatie van de bouwproductie met alle gevolgen van dien.

Aanpak stikstofproblematiek.
Kamerbrief. Bij brief van 13 november 2019 heeft het Kabinet de Tweede Kamer geïnformeerd over maatregelen voor de aanpak van de stikstofproblematiek. Concreet betreft deze aanpak drie maatregelen: 1. een snelheidsverlaging op autosnelwegen, 2. amoniakreductie bij het vee door voermaatregelen en 3. extra financiële middelen om varkensveehouderijen te saneren. De maatregelen treden in werking als beide Kamers hiermee hebben ingestemd.

Twijfelachtig. Van de vermindering aan stikstofuitstoot die hiermee ontstaat, wil het kabinet 30% ten goede laten komen aan de natuur en 70% gebruiken om de in Nederland zo zeer benodigde extra woningbouw te realiseren. Door juristen wordt echter getwijfeld of dit is toegestaan. Immers, de PAS-uitspraken van mei 2019 wezen uit dat vóóraf duidelijk moest zijn dat stikstofoverschrijding zou worden voorkomen. Met deze maatregelen, in combinatie met de inzet van 70% voor extra woningbouw, kan niet vóórafgaand aan de start van een bouwproject gegarandeerd worden dat de maatregelen resultaat hebben.

De stikstofproblematiek verlamt de (woning)bouwsector momenteel in ernstige mate. Het kabinet heeft onlangs tijdelijke maatregelen aangekondigd maar het is de vraag in hoeverre zij het gewenste effect hebben. Ook wordt getwijfeld aan de juridische houdbaarheid van die maatregelen. Mogelijk gooit daardoor een rechterlijke uitspraak wederom roet in het eten en is de bouwsector voorlopig nog niet verlost van de verstikkende werking van de stikstofproblematiek.